Żelazo jest jednym z kluczowych pierwiastków w naszym organizmie – odpowiada za transport tlenu, produkcję energii i prawidłową pracę układu odpornościowego. Niedobory tego mikroelementu kojarzone są najczęściej z dietą ubogą w żelazo lub utratą krwi. Jednak coraz więcej badań wskazuje, że również nadwaga i otyłość mogą sprzyjać rozwojowi niedoborów żelaza i anemii. Jakie są tego przyczyny i dlaczego warto monitorować poziom żelaza, jeśli masz nadwagę?
Niedobór żelaza – problem nie tylko osób szczupłych
Przez lata panowało przekonanie, że niedokrwistość z niedoboru żelaza dotyczy głównie osób z niedożywieniem. Tymczasem liczne badania pokazują, że również osoby z nadmierną masą ciała często mają obniżony poziom ferrytyny i hemoglobiny. Anemia u osób z nadwagą bywa trudniejsza do rozpoznania, ponieważ niektóre objawy – takie jak zmęczenie czy osłabienie – są przypisywane nadwadze lub niskiej aktywności fizycznej.
Dlaczego nadwaga sprzyja niedoborom żelaza?
Mechanizmów jest kilka:
- Przewlekły stan zapalny – tkanka tłuszczowa, zwłaszcza trzewna (brzuszna), wytwarza cytokiny zapalne (np. interleukinę-6), które zwiększają produkcję hepcydyny – hormonu ograniczającego wchłanianie żelaza w jelitach.
- Gorsze wchłanianie – stan zapalny i zmiany metaboliczne powodują, że żelazo z pożywienia nie jest efektywnie przyswajane.
- Dieta uboga w żelazo – osoby z nadwagą często jedzą wysoko przetworzoną żywność z niewielką zawartością żelaza hemowego.
- Insulinooporność – związana z otyłością może dodatkowo zaburzać metabolizm żelaza.
W efekcie, mimo nadwyżki kalorii, w organizmie może brakować kluczowych mikroelementów – w tym właśnie żelaza.
Jak rozpoznać niedobór żelaza przy nadwadze?
Objawy niedoboru żelaza często nakładają się na symptomy otyłości i bywają bagatelizowane. Warto zwrócić uwagę na:
- przewlekłe zmęczenie i senność,
- bladość skóry i błon śluzowych,
- duszność przy wysiłku,
- bóle głowy i zawroty,
- pogorszenie kondycji włosów i paznokci.
Aby potwierdzić niedobory, najlepiej wykonać badania krwi – oznaczyć poziom ferrytyny, hemoglobiny i żelaza w surowicy.
Dlaczego warto zadbać o odpowiedni poziom żelaza?
Niedobór żelaza może dodatkowo pogłębiać problemy zdrowotne związane z nadwagą:
- obniża wydolność fizyczną i motywację do ruchu,
- sprzyja pogorszeniu odporności,
- zwiększa ryzyko depresji i zaburzeń koncentracji,
- utrudnia proces odchudzania przez zmniejszenie energii.
Dlatego tak ważne jest, aby przy nadwadze zadbać nie tylko o deficyt kaloryczny, ale także o odpowiednią podaż żelaza i innych mikroelementów.
Jak uzupełniać żelazo?
Przede wszystkim warto włączyć do diety produkty bogate w żelazo:
- czerwone mięso (wołowina, cielęcina),
- wątróbkę drobiową i wieprzową,
- jaja,
- rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca),
- pełnoziarniste produkty zbożowe,
- orzechy, pestki dyni i słonecznika,
- suszone owoce (morele, rodzynki).
Aby poprawić wchłanianie żelaza, posiłki warto łączyć z witaminą C (np. papryką, natką pietruszki, cytrusami). Należy unikać picia kawy i herbaty tuż po jedzeniu, bo zawarte w nich związki ograniczają przyswajanie żelaza.
Kiedy suplementacja jest wskazana?
Jeśli dieta nie pokrywa zapotrzebowania lub wyniki badań potwierdzają niedobór, warto rozważyć suplementację żelaza w płynie. Dobrym rozwiązaniem może być preparat w płynie, np. Bioradix Xenico, który zawiera łatwo przyswajalne żelazo wzbogacone witaminą C. Taka forma jest często lepiej tolerowana przez osoby z nadwagą i problemami gastrycznymi.
Suplementację żelaza zawsze najlepiej omówić z lekarzem lub dietetykiem – pozwoli to dobrać odpowiednią dawkę i czas stosowania.
Podsumowanie
Niedobór żelaza to problem, który może dotyczyć także osób z nadwagą i otyłością – mimo nadmiaru kalorii, organizm często nie otrzymuje wystarczającej ilości tego ważnego pierwiastka. Regularne badania, odpowiednia dieta i – jeśli trzeba – suplementacja żelaza to klucz do lepszego samopoczucia, większej energii i sprawniejszej walki z nadmiarem kilogramów. Warto o tym pamiętać i dbać o zdrowie kompleksowo.